Column Ayşegül

Inclusief theater

“Jij zal het nooit maken als acteur, want jij bent scheel, slechtziend én een Turkse”, werd er tegen mij gezegd toen ik besloot te gaan acteren. Regelmatig bezocht ik theaters, de plek waar ik vrijheid ervoer. Alles kan en alles mag, ongecensureerd, in tegenstelling tot thuis. Mijn hart werd samengeknepen toen ik zag dat de acteurs er allemaal goed uitzagen. Niemand scheel, slechtziend, kreupel, scheve tanden. De moed zakte in mijn schoenen. Hebben ze dan toch gelijk? Ik ben niet de standaard. 

Juist ik kan het verschil maken, spreekt de kleine tijger in mij. Ik ben niet mijn beperking. Theater moet inclusief! Weg met dat hokjes denken, meer representatie van de maatschappij, meer kansen voor mensen met een beperking! De kloof tussen mensen met en zonder beperking moet kleiner worden. Regelmatig worden personages met een beperking gespeeld door acteurs zonder een beperking. Dit moet stoppen. Hoe waarachtig kun je het maken als iemand op het toneel staat met een visuele beperking én een bi-culturele achtergrond. Zo zorg je ervoor dat je je kan identificeren met de persoon die op het toneel staat. Herkenning en erkenning.

Er is tegenwoordig meer ruimte voor acteurs met een beperking, maar ze krijgen vaak een heel klein aandeel binnen het geheel. Als wij willen streven naar echt inclusief theater dan moeten de mensen met een beperking volwaardig deelnemen aan het geheel. Geef ze rollen waar de beperking van het personage niet centraal staat - dat wekt medelijden op en werkt averechts.

Als ik in de zaal zit, mis ik meer dan de helft van wat er op het toneel gebeurd. De vormgeving kan ik niet beoordelen. Dus fysiektheater of slapstick is lastig voor een visueel beperkte. Stil spel op het toneel wordt niet waargenomen. Hoe beleef jij theater dan, hoor ik u denken. De tekst, muziek en sfeer geven zoveel informatie dat ik een theaterstuk daarop beoordeel. Wat voor gevoel krijg ik erbij? Wat is de boodschap van de maker? Theaters kunnen mensen als ik helpen een voorstelling toegankelijk te maken, door audiodescriptie toe te passen, voorafgaand aan de voorstelling de visueel beperkten rond te leiden over het toneel om het decor en andere vormgeving van dichtbij te bekijken, de acteurs te ontmoeten en hun stem te horen.

Laten we onze krachten bundelen, sámen mooie kunst en het verschil te maken!