Column Jip Vuik

DIEHELEDING (aan elkaar geschreven, expres foute spelling, en in hoofdletters) is een aantal jaar geleden ontstaan vanuit de liefde van vijf acteurs voor het muziekgenre hiphop, en de liefde voor taal van mijzelf, regisseur. We probeerden een manier te vinden om dit muziekgenre te laten rijmen met wat er van je verwacht wordt op een toneelschool. We deden maar wat. Met ouderwetse drumcomputers, rap, gejatte scènes en speelse dubbelrollen vonden we iets waarvan we niet wisten dat het bestond.

We waren honds eigenwijs en onmogelijk om mee samen te werken. Er ontbrak een duidelijke hiërarchie, een duidelijke artistieke visie, en een duidelijk hokje. In zes of zeven weken schreven, musiceerden en repeteerden een voorstelling van niks tot af. Autodidactische zwerfhonden. Kunstenaars die hun verschil tot uitgangspunt maken. Voorstellingen die zichzelf tegenspreken.

Volgens sommige beleidsmakers en artistiekelingen waren wij ‘urban’ en paste we met onze hiphop perfect bij de multiculturele wereld van jongeren in stedelijke omgevingen. Perfecte theatergroep om de hokjes af te tikken. Voor een ander deel van de culturele gemeenschap waren ‘niet straat’ genoeg, ‘cultureel ongevoelig’, ‘te elitair’. Daar waren onze teksten toch te veel toneel (Vondel) en onze thema’s te hoogdravend, te ingewikkeld. Aan de ene kant werden we betutteld, aan de andere kant deden we niet genoeg. Maar we wilde alles zijn, niet één zijn.

Onze ‘toevallige’ diversiteit (mensen van kleur, queer, man-vrouw verdeling) werd steeds meer een eis. Als een van ons een project geen zin had om mee te doen verdween de interesse van programmeurs. Dan werden er vragen gesteld of de kwaliteit van de beats wel gegarandeerd was (omdat een speler van kleur niet mee deed). Die speler van kleur had nooit een beat gemaakt. Dat deed onze witte man meestal. Maar dat zie je niet aan de buitenkant.

We werden steeds meer onderdeel van een cultuurstrijd waar wij ons niet mee wilden bemoeien. Maar we konden niet om onze identiteiten heen, en de eis die anderen vragen van onze kleuren, genders en seksualiteit vragen. We moesten kleur bekennen.

We Are (Not) Tupac Shakur probeert dat. Onze moeilijkste voorstelling. Met de briljante (gast)makers Ousmange Bangura en Femi van Elshuis, bevragen Merel Pauw, Steven Ivo en ikzelf onszelf. En we komen er niet uit. We geven geen oplossing in het debat over identiteit en toe-eigening.  Aan de hand van Tupac zijn leven is de discussie alleen maar ingewikkelder geworden. Sommig publiek vindt dat bevrijdend, ander publiek vindt dat het geen (artistieke) oplossing geeft. Ik vind dat hoopvol. Vier acteurs die anderhalf uur samen zoeken naar waar je buiten je hokje valt, en uiteindelijk concluderen dat het niet lukt. Dat het niet lukt is niet hoopvol, maar dat we het samen proberen wel.