Smoezen met Ayra Kip en Faizah Grootens

Voor de mensen die jullie niet kennen: wie zijn jullie? 

Faizah: Mijn naam is Faizah Grootens. Ik ben choreografe, danseres en docent. Ik ben geboren en getogen op Curaçao en woon nu 17 jaar in Nederland. 
Ayra: Ik ben Ayra Kip, fundraiser, cultureel curator, schrijver, creative director bij KIP Republic. Een productiehuis dat ik vier jaar geleden met tweelingzus Ira heb opgericht. De rode draad is: afro-diasporische verhalen vertellen. 

Jullie hebben samengewerkt aan Corpus Criolla, hoe is dit tot stand gekomen? 

Faizah: We kenden elkaar al van het project Art Rules dat Ayra en Ira op de eilanden hadden opgezet, ik was een keer mee als dansdocent. Ik besprak mijn idee voor deze voorstelling met Ayra en ze wilde meteen helpen. Het is fijn samenwerken omdat ze ook Curaçaose roots heeft, ik hoef de geschiedenis niet uit te leggen. Dat vond ik belangrijk voor deze voorstelling.
Ayra: Het is precies waar wij het over willen hebben bij KIP Republic. Het gaat over onze cultuur, onze voorouders en ons erfgoed; een waardevol verhaal voor het Nederlandse publiek. 

Welk verhaal wordt er verteld in Corpus Criolla?

Ayra: Hoe de koloniale geschiedenis en de slavernijgeschiedenis invloed hebben gehad op de cultuur die uiteindelijk ontstaan is op Curaçao. De vermenging van de West-Europese met de Afrikaanse cultuur tot criolla cultuur. Criolla betekent: gecreoliseerd. Van verschillende culturen een nieuwe cultuur maken. 
Faizah: Het verhaal gaat dus over Curaçao, maar omdat de geschiedenis van de tot slaaf gemaakten in het gehele Caribische gebied overeenkomt, heet het stuk Corpus Criolla en niet Corpus Curaçao. Er wordt gespeeld met de verbeelding van de Afrikaanse diaspora en de Europese, als basis van Caribische DNA. Hoe staan en stonden die twee uitersten tegenover elkaar? Curaçaoënaars werden vroeger gestimuleerd muziek en dans van Europese oorsprong te beluisteren en te beoefenen. De Afrikaanse dans- en muziekstijlen werden als minderwaardig bestempeld. Zo kwamen we dus in een voortdurende spagaat met onze identiteit. Met deze voorstelling gebruiken we het lichaam en beweging om hier verandering te brengen.

En je gebruikt de tambú en de wals om deze clash weer te geven?

Faizah: Ja, als inspiratie. Je ziet nooit puur één van die dansstijlen. We creëren een nieuwe hedendaagse taal met die twee uitersten. Tambú is lang taboe geweest en soms nog steeds. Het werd onder andere foutief opgevat als erotisch en door de kerk verboden. Terwijl, als je de wals danst, dans je ook samen en kan dat ook sensueel zijn. Verder zitten er nog invloeden van andere dansstijlen in verwerkt zoals: de seú, tumba en conga. We hebben een Cubaanse danser in de groep bijvoorbeeld, vandaar de conga inspiratie. Ik maak een voorstelling altijd op mijn dansers. 

Waarom dit verhaal vertellen?

Faizah: Sinds ik naar Nederland ben verhuisd, zie ik in de dansscene geen Caribische verhalen, dansbewegingen en lichamen. Het is belangrijk dat deze verhalen en dansvormen ook een podium krijgen en genormaliseerd worden. Met Corpus Criolla wil ik mijn identiteit tastbaar maken en vormgeven op podium, zodat mensen zich erin kunnen herkennen en zich ermee kunnen identificeren.
Ayra: Bij KIP Republic vertellen we graag wie wij zijn, ongeacht of anderen daar plaats voor maken. Wij werken niet vanuit een 'seat at the table' gedachte, maar bouwen liever onze eigen tafel. We hebben gemerkt tijdens de nagesprekken dat allerlei mensen zich konden identificeren met bepaalde waarden die in het stuk naar voren komen. Familie, geloof, collectiviteit; dat zijn fundamentele principes die mensen belangrijk vinden, ongeacht waar ze vandaan komen. 

De voorstelling speelt hier in Bellevue tijdens de Black Achievement Month. Waar staat deze maand voor, voor jou?

Ayra: Ik ben blij dat het er is. De zwarte gemeenschap in Nederland kan samenkomen en een moment nemen om onze successen te delen met elkaar en de wereld. Daarnaast creëren we collectiviteit met elkaar, we zetten elkaar op de radar. Zwarte rolmodellen zijn belangrijk voor de community: levende manifestaties van jezelf in de toekomst zien. 

Wat kan er nog beter qua representatie van de zwarte gemeenschap in de theatersector?

Ayra: Dat er een code culturele code diversiteit en inclusie moet bestaan, zegt veel over de culturele sector. Initiatieven als PAARS PAARS, een nieuw platform voor en door zwarte makers en schrijvers, laten gelukkig zien hoeveel cultuur er gemaakt wordt en te ervaren is in de diversiteitshoek.  
Faizah: We maken stappen, maar er is nog werk aan de winkel. Bijvoorbeeld onder de mensen achter de schermen is de representatie nog laag. Dansers en makers zie je iets meer dan enkele jaren geleden, maar nog te weinig: technici, lichtontwerpers, recensenten, scenografen et cetera.

Jullie leveren een mooie bijdrage, vanwaar de drive?

Ayra: Ik wil mijn mensen naar voren brengen. Hierom heb ik ervoor gekozen om in mijn carrière betekenisvol werk te doen, waarmee ik kan bijdragen aan de positieve ontwikkelingen en het ‘zijn’ van de zwarte gemeenschap.
Faizah: Mijn manieren zijn danstheatervoorstellingen maken en lessen geven bij de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Het doet mij zo goed om mensen te zien die zich gewaardeerd, begrepen en empowered voelen en daardoor kunnen floreren. Het breekt mijn hart als ik iemand zie vechten om zichzelf te zijn. Als gemeenschap is het belangrijk dat er ruimte wordt gemaakt voor iedereen.  Ik vind dat Eve Hopkins als artistiek directeur hier bij Bellevue ook geweldig werk levert. Het komt vanuit een goed hart en niet uit een to-do-lijst voor subsidies. Ik ben blij dat zij onze Caribische verhalen oprecht omarmt en waardeert.