Smoezen met... Roeland Hofman
door Laura Kemp
Op 5 mei gaat de nieuwe Theater Bellevue-productie De Verschrikkelijke Wittgenstein in première. Wij spraken met regisseur én schrijver Roeland Hofman.
Vertel eens wat over jezelf!
Tien jaar geleden ben ik afgestudeerd aan de regieopleiding van de Toneelschool in Amsterdam. Sindsdien maak en regisseer ik o.a. bij Het Zuidelijk Toneel en schrijf ik voorstellingen. De Verschrikkelijke Wittgenstein is mijn eerste eigen komedie.
Wat kenmerkt jouw stijl?
Mijn voorstellingen gaan vaak over individuen die piekeren over hoe ze zich tot de wereld waar ze in leven moeten verhouden en die met grote vragen worstellen, maar uiteindelijk nauwelijks tot een antwoord komen... Die zoektocht boeit me.
Ik maak bouwwerken van taal, die ik altijd op een vrij toegankelijke manier probeer vorm te geven. Bijvoorbeeld in de vorm van een komedie, zoals bij De Verschrikkelijke Wittgenstein.
“Zijn levensverhaal is zo wonderlijk en schreeuwt erom gebruikt te worden voor een toneelstuk”
Waarom een stuk over Paul Wittgenstein?
Ik had een boek gelezen over de familie Wittgenstein, een enorm rijke en getroebleerde familie in Wenen begin 20ste eeuw, waarvan de filosoof Ludwig Wittgenstein de jongste zoon was. Paul Wittgenstein, de op een na oudste zoon, was pianist en verloor in de Eerste Wereldoorlog zijn rechterarm. In ballingschap leerde hij eenarmig piano te spelen en na de oorlog liet hij beroemde componisten voor veel geld composities schrijven voor zijn linkerarm.
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, vluchtte hij naar New York en daar gaf hij de laatste 30 jaar van zijn leven les. Dat vormt het vertrekpunt van de voorstelling: Paul Wittgenstein die lesgeeft aan twee hele verwende kinderen, een tweeling. Ze hebben zo’n hekel aan hem dat ze zijn linkerarm er ook af willen hakken...
Het leek me leuk om iets te maken dat historisch vrij onverantwoord is. Zijn levensverhaal is zo wonderlijk en schreeuwt erom gebruikt te worden voor een toneelstuk, maar ik wilde er wel een nieuw verhaal mee vertellen.
Bedoel je meer een verhaal van alle tijden?
Paul Wittgenstein was een enorm intelligente en wilskrachtige man – hij verloor zijn arm maar ging daar niet over miepen -, maar tegelijk is hij compleet onmogelijk. Hij houdt zich, bijna tot op het autistische af, vast aan de normen en waarden van een wereld die allang niet meer bestaat. Die kinderen lijken wel twee kleine Trumpjes, alleen maar bezig met zichzelf; competitie en snel succes, in plaats van de verheffende waarden van kunst en goede omgangsvormen waar Wittgenstein zo voor staat. Die twee werelden wil ik laten botsen. Juist omdat dit nu zo relevant is.
Waarom denk je dat komedie hier een goede vorm voor is?
Ik denk dat satire het meest helder een beeld kan geven van wat er in de wereld aan de hand is, omdat de helft van wat er nu op het nieuws komt van zichzelf al een farce is. Het absurde perspectief daagt je uit om te zien hoe grillig het is wat er nu om ons heen gebeurt.
Hoe is het om een eigen geschreven stuk te regisseren?
Wat ik heel leuk vind is dat scènes soms meer kunnen betekenen dan je in eerste instantie bedacht had. Als je een tekst aan het schrijven bent bedenk je een bepaald tempo, hoe het gespeeld moet worden, waar de lach zit; om vervolgens er op de vloer achter te komen dat dat op vele manieren kan. Dan verras je jezelf en kom je op wegen waarvan je niet vermoedde dat je er op zou komen. Dat is ook te danken aan de acteurs.
Ik wist al tijdens het schrijven wie het zouden gaan spelen, dat werkt heel prettig.
Martijn Nieuwerf speelt de rol van Wittgenstein. Hij is een van de beste tekstacteurs van Nederland: hij heeft zo’n vanzelfsprekende, natuurlijke, speelse manier van omgang met tekst. En hij is een hele goede komedie-acteur. Eigenlijk zijn alle acteurs heel goed met taal en hebben ook een echt komisch talent. Het is een feest om met hen te werken.
-
De Verschrikkelijke Wittgenstein
Theater Bellevue / Roeland Hofman
tekst, regie Roeland Hofman
spel Martijn Nieuwerf, Tobias Nierop, Isabelle Houdtzagers, Billy de Walle
kostuum Daphne de Winkel
decor Sascha van Riel
30 apr t/m 26 mei
Bellevue Lunchtheater
theaterbellevue.nl/wittgenstein
