Toet!

‘Toet.’ Het is Oekraiens voor ‘Hier.’ ‘Wij zijn hier.’ Dat zei president Volodomyr Zelensky daags na de inval door de Russen in een filmpje op zijn telefoon. ‘De president is hier, onze strijdkrachten zijn hier, de burgers zijn hier.’ ‘Toet.’ Dat filmpje heb ik wel honderd keer bekeken.

Ik volg Zelensky al een aantal jaar. Tijdens mijn kleinkunstopleiding was ik tegelijkertijd gemeenteraadslid en nee, ik droomde niet van een eventueel presidentschap (ik gun ons land overigens wel een president, maar het lijkt me beter als ik dat niet word), maar ik raakte wel gefascineerd door comedians in de politiek. Omdat zij volgens mij in de vaak snelle technocratische wereld verbeelding brengen. Vragen in een wereld van antwoorden.  

Een goed voorbeeld is de IJslandse komiek Jón Gnarr, die ooit voor de grap de partij 'Beste Partij’ oprichtte, daarna de grootste werd in de gemeenteraad van Reijkjavik, daarna opbiechtte niks van politiek te weten, daarna aangaf alleen een coalitie te willen sluiten met politici die fan waren van de serie The Wire, en daarna burgemeester van Reijkjavik werd. En in die laatste rol nam ie filmpjes op met Darth Vader-maskers en verkleedde hij zich als drag queen. En alom wordt gezegd dat hij het goed heeft gedaan en de politiek in IJsland heeft losgemaakt. 

Zelensky deed het lange tijd overigens niet goed. Hoewel hij veel stemmen kreeg, vraag ik me af of de verwachtingen echt hoog gespannen waren. En hij stelde in zijn eerste jaar als president ook teleur. Hij ontweek de pers, benoemde cabaretvriendjes op allerlei mogelijke posten, nam ondemocratische maatregelen. Zijn populariteit was begin 2022 naar een dieptepunt gedaald en toen brak die oorlog uit. Vanaf dat moment lijkt hij met zijn rol samen te vallen. Hij weet mensen te bespelen, te inspireren en te motiveren. 

Zelensky heeft een totaal onwaarschijnlijke CV voor een president. Hij was komiek, tv-kok, de stem van Beertje Paddington, kandidaat bij Dancing with the Stars en acteur in een serie waarin hij iemand speelt die president van Oekraïne wordt. Theatermaker Arjen Arnoldussen en spelerscollectief De Theatertroep delen mijn fascinatie voor deze persoon. Hoe kon hij zo’n bijzondere leider worden? Wat is er gebeurd toen hij zijn pak inruilde voor die legertrui? En wat betekent de oorlog daar voor ons hier? In de voorstelling Zelensky hier bevragen we Zelensky zelf en bevragen we alle antwoorden die zo snel al door iedereen zijn gegeven.